Πιθανώς, στις βιομηχανικές χώρες, ειδικά στη μεσαία Ευρώπη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συναντήσει ποτέ μια δηλητηριώδη αράχνη ή φίδι στην άγρια ​​φύση. Στις περισσότερες από αυτές τις χώρες δεν υπάρχουν σχεδόν αράχνες ή φίδια που να αποτελούν απειλή για τον άνθρωπο. Παρ 'όλα αυτά, υπάρχουν λίγοι άνθρωποι που δεν θα τρέμουν στη σκέψη ενός αράχνη που σέρνεται στο χέρι τους, όσο και αν είναι αβλαβές.

Αυτός ο φόβος μπορεί ακόμη και να εξελιχθεί σε άγχος που περιορίζει την καθημερινή ζωή ενός ατόμου. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πάντα στην άκρη και δεν μπορούν να εισέλθουν σε ένα δωμάτιο πριν να κηρυχθεί "αράχνη ελεύθερη" ή δεν μπορούν να βγάλουν έξω στη φύση για τον απλό φόβο ότι μπορεί να συναντήσουν ένα φίδι. Στις ανεπτυγμένες χώρες ένα έως πέντε τοις εκατό του πληθυσμού επηρεάζεται από μια πραγματική φοβία αυτών των πλασμάτων.

Μέχρι τώρα, δεν ήταν σαφές πού προέρχεται αυτή η ευρεία αποστροφή ή ανησυχία. Ενώ ορισμένοι επιστήμονες υποθέτουν ότι μαθαίνουμε αυτόν τον φόβο από το περιβάλλον μας όταν είμαστε παιδί, άλλοι υποθέτουν ότι είναι έμφυτη. Το μειονέκτημα των περισσότερων προηγούμενων μελετών σχετικά με αυτό το θέμα ήταν ότι διεξήχθησαν με ενήλικες ή μεγαλύτερα παιδιά - καθιστώντας δύσκολο να διακρίνει κανείς ποια συμπεριφορά είχε μάθει και ποια ήταν εγγενής. Τέτοιες μελέτες με παιδιά έλεγαν μόνο εάν εντοπίζουν αράχνες και φίδια ταχύτερα από ακίνδυνα ζώα ή αντικείμενα και όχι εάν παρουσιάζουν άμεση φυσιολογική αντίδραση φόβου.

Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Max Planck για τις Ανθρώπινες Γνωστικές και Εγκεφαλικές Επιστήμες (MPI CBS) στη Λειψία και στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, Σουηδία, έκαναν πρόσφατα μια κρίσιμη παρατήρηση: Ακόμα και στα βρέφη μια αντίδραση στρες προκαλείται όταν βλέπουν μια αράχνη ή ένα φίδι. Και αυτό ήδη από την ηλικία των έξι μηνών, όταν είναι ακόμα πολύ ακίνητο και δεν είχαν πολλές ευκαιρίες να μάθουν ότι αυτά τα ζώα μπορεί να είναι επικίνδυνα.

«Όταν παρουσιάσαμε εικόνες φιδιού ή αράχνης στα μωρά αντί για ένα λουλούδι ή ένα ψάρι του ιδίου μεγέθους και χρώματος, αντέδρασαν με σημαντικά μεγαλύτερους ρυθμούς» λέει η Stefanie Hoehl, επικεφαλής ερευνητής της υποκείμενης μελέτης και νευροεπιστήμονας στο MPI CBS και το Πανεπιστήμιο της Βιέννης. «Σε συνεχείς συνθήκες φωτός, αυτή η αλλαγή στο μέγεθος των αντιδράσεων είναι ένα σημαντικό μήνυμα για την ενεργοποίηση του νοραδρενεργικού συστήματος στον εγκέφαλο, που είναι υπεύθυνο για τις αντιδράσεις στρες. Συνεπώς, ακόμα και τα νεότερα μωρά φαίνεται να τονίζονται από αυτές τις ομάδες ζώων».

«Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο φόβος των φιδιών και των αράχνων έχει εξελικτική προέλευση.Όπως και τα πρωτεύοντα, οι μηχανισμοί στο μυαλό μας μας επιτρέπουν να αναγνωρίζουμε τα αντικείμενα ως« αράχνη »ή« φίδι »και να αντιδρούμε πολύ γρήγορα. Μας αφήνεινα μάθουμε αυτά τα ζώα ως επικίνδυνα ή αηδιαστικά.Όταν αυτό συνοδεύει άλλους παράγοντες, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πραγματικό φόβο ή ακόμα και τη φοβία. «Μια έντονη αποστροφή από τον πανικό που εκθέτουν οι γονείς ή μια γενετική προδιάθεση για μια υπερδραστική αμυγδαλή που είναι σημαντική για την εκτίμηση κίνδυνοι, μπορεί να σημαίνει ότι η αυξημένη προσοχή σε αυτά τα πλάσματα γίνεται μια διαταραχή άγχους».

Είναι ενδιαφέρον ότι από άλλες μελέτες είναι γνωστό ότι τα μωρά δεν συνδέουν με φόβο εικόνες από ρινόκερους, αρκούδες ή άλλα θεωρητικά επικίνδυνα ζώα. "Υποθέτουμε ότι ο λόγος αυτής της συγκεκριμένης αντίδρασης όταν βλέπουμε αράχνες και φίδια οφείλεται στη συνύπαρξη αυτών των δυνητικά επικίνδυνων ζώων με τους ανθρώπους και τους προγόνους τους για περισσότερο από 40 έως 60 εκατομμύρια χρόνια - και επομένως πολύ περισσότερο από ότι με τα σημερινά επικίνδυνα θηλαστικά. Η αντίδραση που προκαλείται από ομάδες ζώων που φοβούνται από τη γέννηση θα μπορούσε να έχει ενσωματωθεί στον εγκέφαλο για ένα εξελικτικά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Για σύγχρονους κινδύνους, όπως μαχαίρια, σύριγγες ή πρίζες, πιθανώς το ίδιο ισχύει. Από μια εξελικτική οπτική γωνία έχουν υπάρξει μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και δεν υπήρξε χρόνος για την καθιέρωση μηχανισμών αντίδρασης στον εγκέφαλο από τη γέννηση. «Οι γονείς γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να διδάξουν τα παιδιά τους για τους καθημερινούς κινδύνους, όπως να μην σπρώξουν τα δάχτυλά τους σε μια πρίζα» προσθέτει ο Hoehl με χαμόγελο.